Rozdział 8: 10-13

"Bo takie jest przymierze, które ustanowię z DOMEM IZRAELA w owych dniach, mówi Pan: Prawa moje włożę w ich umysły i wypiszę je na ich sercach, i będę im Bogiem, a oni będą mi ludem. I nikt nie będzie uczył swojego bliźniego, i nikt swojego brata, mówiąc: Poznaj Pana; wszyscy bowiem mnie poznają, od najmniejszego z nich, aż do największego z nich. Bo miłosierny będę dla ich nieprawości, a ich grzechów i bezprawia nie wspomnę więcej. A gdy mówi „nowe”, uznaje pierwsze za przestarzałe; a to, co jest uznane za przestarzałe i traci swoją ważność [przedawnia się i starzeje], bliskie jest zaniku [zatarcia, zniszczenia, niebawem przestanie istnieć, ulegnie zagładzie]."

A gdy mówi 'nowe' co ma na myśli?

Wg słownika Abramowiczówny gr. słowo ‘kaino’ jest rdzeniem wielu słów takich jak: świeży, niedawno sporządzony, wznowiony, odnowiony, wynaleziony, niezwykły, zmieniony, nowy (drugi), nowatorski, ulepszony, zreformowany.

Oto idą dni, mówi Pan…

Oto idą dni, mów Pan… Warto zwrócić uwagę, że jest to u Jeremiasza często zastosowany zwrot... Jer. 7:32; 9:24; 16:14; 19:6; 23:5; 30:3; 31:26; 48:12, 49:2; Am. 8:11; 9:13; Iz. 39:6. O jakich dniach mówią prorocy? Jest to wątek eschatologiczny i moim zdaniem dotyczy przyszłości, gdy potomkowie Abrahama, Jakuba i Izaaka nawrócą się do Boga i uznają "tego kogo przebodli [przebili]"

"Lecz na dom Dawida i na mieszkańców Jeruzalemu wyleję ducha łaski i błagania. Wtedy spojrzą na mnie, na tego, którego przebodli [przebili], i będą go opłakiwać, jak opłakuje się jedynaka, i będą gorzko biadać nad nim, jak gorzko biadają nad pierworodnym." Księga Zachariasza 12:10

Przeczytajmy jeszcze fragment z proroctwa Ezechiela 36:22-33

”Dlatego mów do domu Izraela: Tak mówi Pan BÓG: Nie dla was ja to czynię, domu Izraela, ale przez wzgląd na moje święte imię, które zbezcześciliście wśród narodów, do których przybyliście. I uświęcę moje wielkie imię, które było zbezczeszczone wśród narodów, które wy zbezcześciliście pośród nich. I poznają narody, że ja jestem PANEM, mówi Pan BÓG, gdy będę uświęcony w was na ich oczach. Zabiorę was bowiem spośród narodów, zgromadzę was ze wszystkich ziem i przyprowadzę was do waszej ziemi. I pokropię was czystą wodą, i będziecie czyści. Oczyszczę was ze wszystkich waszych nieczystości i ze wszystkich waszych bożków. I dam wam nowe serce, i włożę nowego ducha do waszego wnętrza. Wyjmę serce kamienne z waszego ciała, a dam wam serce mięsiste. Włożę mego Ducha do waszego wnętrza i sprawię, że będziecie chodzić według moich ustaw i będziecie przestrzegać moich sądów, i wykonywać je. Zamieszkacie w ziemi, którą dałem waszym ojcom, będziecie moim ludem, a ja będę waszym Bogiem. I wyzwolę was od wszystkich waszych nieczystości. Przywołam zboża i rozmnożę je, a nie dopuszczę do was głodu. Rozmnożę też owoc drzew i plony pól, abyście już nie znosili hańby głodu wśród narodów. Wtedy przypomnicie sobie wasze złe drogi i wasze czyny, które nie były dobre, i samych siebie będziecie się brzydzić z powodu waszych nieprawości i obrzydliwości. Nie ze względu na was to czynię, mówi Pan BÓG, niech wam to będzie wiadome. Wstydźcie się i rumieńcie się z powodu waszych dróg, domu Izraela. Tak mówi Pan BÓG: W dniu, w którym was oczyszczę ze wszystkich waszych nieprawości, zaludnię miasta i miejsca zburzone zostaną odbudowane.”

Przy okazji polecam: Studium Księgi proroka Ezechiela - I poznacie, że ja jestem JHWH Pan

W dzisiejszym fragmencie jest mowa; po pierwsze o przyszłości, po drugie o narodzie. Do kogo ten list jest adresowany? Do Żydów, a więc jest mowa o ich narodzie, o tym musimy, rozważając ten list, cały czas pamiętać. Dwa przymierza, Pierwsze zawarte z narodem Izraela stało się przestarzałe. Renowacja, uzupełnienie polega na tym, że to drugie nowe przymierze jest zawarte z „wszczepionymi do krzewu” czyli z poganami - uczniami Jezusa i będzie zawarte z narodem Izraela. Wierzę, że przyjdzie czas odnowy, dziś ateistycznego, dalekiego od Boga narodu Izraela, kiedy ujrzą "Tego którego ukrzyżowali”, to będzie czas powszechnego poznania Pana.

O Nowym Przymierzu mówił sam Jezus:

"To bowiem jest krew moja Nowego Przymierza, która jest za wielu wylewana, na odpuszczenie grzechów." Ewangelia Mateusza 26:28

"Tak samo i kielich, po spożyciu wieczerzy, mówiąc: Ten kielich – to jest nowe przymierze we krwi mojej; to czyńcie, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę." 1 list do Koryntian 11:25

Na początku Nowego Testamentu [Przymierza] czytamy, że zadaniem Jezusa było przypomnienie [odnowienie] "starego" przymierza. To bardzo ważny fragment do naszych rozważań.

"A Zachariasz, [ojciec Jana Chrzciciela], będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:  Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;  I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;  Jak mówił przez usta swoich świętych proroków, którzy byli od wieków;  Że nas wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;  Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;  I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;  Że nam da, abyśmy mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;"  Ewangelia Łukasza 1:67-74

W komentarzu do tego fragmentu w Przekładzie Dosłownym P. Zaręby znalazłem interesujący wpis:

„Za wyższością Nowego Przymierza nad Starym Przymierzem przemawia: 1. NP jest przymierzem Łaski (Hbr. 8:12; Gal. 2:21; „Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie z was; dar to Boga; Nie z uczynków, aby się ktoś nie chlubił.” Ef. 2:8-10); 2. NP uprawomocnione jest przez lepsze obietnice (Hbr. 8:6) 3. NP jest bez wad (Hbr 8:7-8): a) wynikających z niego praw Bóg nie podaje w zwojach lub na tablicach, lecz wpisuje je w jestestwo człowieka Duchem Boga żywego („Gdyż jawne jest im to, że jesteście listem Chrystusa, sporządzonym przez naszą służbę, który jest napisany nie atramentem, ale Duchem Boga żywego, nie na tablicach kamiennych, lecz na mięsistych tablicach serca.” 2 Kor. 3:4; Hbr. 8:10); b) oznacza nowego rodzaju więź z Bogiem (Jana 15:15-16; Gal. 3: 26-29; Hbr. 8:9); c) przynosi poznanie Pana w ponadnaturalny sposób (1Jana 2:27; Hbr. 8:11); d) wymazuje pamięć grzechów przeszłości (Flp 3:13-16; Hbr. 8:10-13); e) gwarantuje moc do nowego życia (Ez. 26:26-27; Rzym. 8:2-4) Wymienione argumenty pochodzą z Księgi Jeremiasza 31:31-34

... bliskie jest zaniku. Co wkrótce przestanie istnieć?

To jest bardzo interesująca fraza. Co autor ma na myśli? Użyte tutaj greckie słowa 'geraskon', co znaczy nie tylko starzejące się, ale i chylące się ku nieuniknionej śmierci. Jest ono bliskie 'afanismos'. 'Afanismos' to słowo używane na określenie zamiatania miasta, zacierania się napisu lub anulowania prawa, a także zagłady, pokryć milczeniem zakryć, ukryć, anulować, odmienić.

Można te słowa uznać za proroctwo. A na pytanie: co wkrótce przestanie istnieć? zapewne odpowie nam  następny rozdział Listu do Hebrajczyków.

List do Żydów został napisany ok 60 roku, a więc sześć lat przed rozpoczęciem powstania żydowskiego i dziesięć lat przed spaleniem Jerozolimy i zburzeniem Jerozolimy przez rzymskie wojska Tytusa Flawiusza. Za kilka lat od napisania Listu do Hebrajczyków, Świątynia i Jerozolima zostaną zburzone, a lud izraelski wygnany ze swojej ziemi. Dojdzie do jednej z większego eksodusu tego narodu. Potem przyjdzie holokaust. Wierzący Żydzi, będą sobie zadawać pytanie: a co z przymierzem danym naszym ojcom. Bóg się z niego wycofał, oszukał nas? Autor Listu odpowiada na to pytanie. Nie Bóg nie zmienia zdania, stare przymierze ulega renowacji, odświeżenia, ale pewne jego elementy wkrótce zanikną...

Rozdział 8: 8-9

Obwiniając ich [udzielając nagany] bowiem mówi: Oto nadchodzą dni, mówi Pan, gdy zawrę [uskutecznię] ostateczne z domem Izraela i z domem Judy nowe przymierze,  Nie według przymierza, które uczyniłem z ich ojcami, w dniu kiedy ująłem ich za rękę, aby wyprowadzić ich z ziemi egipskiej; gdyż oni nie wytrwali [w ST złamali je] w moim przymierzu i ja ich zlekceważyłem [przestałem się o nich troszczyć],  [w ST byłem ich mężem], mówi Pan.

W tym rozdziale, zgodnie z hebrajską retoryką jest ukryte sedno, tego co autor chciał przekazać współczesnym i teraźniejszym Żydom. Dlatego jest potrzeba by się bliżej przyjrzeć temu fragmentowi i greckim słowom tutaj użytym. Mamy tutaj zacytowany obszerny fragment z Księgi Jeremiasza 31: 31-13. Żydzi doskonale znali treść i historyczny kontekst tej księgi i my też, by go zrozumieć powinniśmy przeczytać Księgę Jeremiasza. Na początek kilka wierszy z początku 31 rozdziału:

„W tym czasie, mówi PAN, będę Bogiem wszystkich rodów Izraela, a one będą moim ludem. Tak mówi PAN: Lud, który ocalał od miecza, znalazł łaskę na pustyni, gdy kroczyłem przed nim, aby dać odpoczynek Izraelowi. Powiedz: Dawno PAN mi się ukazał, mówiąc: Owszem, umiłowałem cię wieczną miłością, dlatego przyciągam cię swoim miłosierdziem. Odbuduję cię znowu i będziesz odbudowana, dziewico Izraela! Znowu przyozdobisz się w swe bębenki i wystąpisz wśród tańców pełnych wesela.” 31:1-4

gr. Diathēkēs  Co oznacza słowo przymierze?

Przymierze jest zawierane pomiędzy dwiema stronami, (w potocznym, codziennym znaczeniu [znaleziono niezliczoną ilość razy w papirusach] testament), oświadczenie woli. Wg słownika Abramowiczówny ‘diathēkēn’ znaczy: rozrządzenie mieniem, testament lub umowa, układ, przymierze. Popowski dodaje tu jeszcze rozłożenie, rozporządzenie [czymś] Słownik Liddella: Rozrządzenie majątkiem na podstawie testamentu. Mistyczny depozyt na rzecz dobra wspólnego. Wyrocznia na oczach świadków, przepis został zdeponowany w akcie świątynnym, dyspozycja


W języku hebrajskim mamy słowo Berith,  co oznacza: Przymierze, traktat, sojusz, umowa, konfederacja, konstytucja, przymierze małżeńskie. W Starym Przymierzu, w kulturze semickiej przymierze to jedno z najważniejszych słów i czynności. Dotyczy to przymierza między ludźmi i między Bogiem a człowiekiem. Słowo przymierze w ST występuje 284 razy.


Przy tej okazji chciałbym wyjaśnić dlaczego w niektórych współczesnych przekładach Biblii słowo testament np. Nowy Testament, zostały zamienione na przymierze np. Nowe Przymierze. Ponieważ użyte w oryginale słowo ‘diathēkēs’, można tłumaczyć jako testament lub przymierze. Wydaje się, że przymierze lepiej oddaje sens tego co mamy zapisane w dwóch częściach Biblii.


„To bowiem jest moja krew nowego testamentu ‘diathēkēs’, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.” Ewangelia Mateusza 26:28)

„On też uczynił nas zdolnymi sługami nowego testamentu ‘diathēkēs’, nie litery, ale Ducha; litera bowiem zabija, Duch zaś ożywia.” 2 list do Koryntian 3:6

„I dlatego jest pośrednikiem nowego testamentu ‘diathēkēs’, ażeby przez śmierć poniesioną dla odkupienia występków, popełnionych za pierwszego testamentu ‘diathēkēs’, ci, którzy zostali powołani, otrzymali obietnicę wiecznego dziedzictwa. Gdzie bowiem jest testament ‘diathēkēs’ , tam musi nastąpić śmierć tego, który go sporządził. Testament ‘diathēkēs’ przecież nabiera mocy po śmierci, gdyż nie jest ważny, dopóki żyje ten, kto sporządził testament. Dlatego i pierwszy testament (-) nie był zapoczątkowany bez krwi.” Hebrajczyków 9: 15-18

Cytując spory fragment ze starego przymierza, autor listu nie poklepuje Hebrajczyków po plecach, jest fajnie, Bóg was kocha, ma dla was nowe przymierze, wszystko będzie OK. Raczej tymi słowami autor, udziela im nagany, obwinia. O co? A o to, że wzgardzili przymierzem i byli niewierni. To oni byli powodem, że stare przymierze okazało się niedoskonałe. Więc była potrzeba ustanowienia nowego przymierza.

"I wzgardzili jego nakazami i przymierzem, które zawarł z ich ojcami, oraz jego świadectwami, którymi świadczył przeciwko nim, i chodzili za marnościami, stali się próżni i naśladowali pogan, którzy ich otaczali, co do których PAN im rozkazał, aby nie czynili tak jak oni. " Księga Królewska 17:15)


Nowe… zastąpi stare, unieważni
czy może odświeży to co stare, zostanie dokonana renowacja? …

Użyte tutaj słowo 'kainós' – właściwie określa nową jakość (innowacja), świeża w rozwoju lub możliwościach – ponieważ „nie znaleziono wcześniej czegoś dokładnie takiego”, oznacza też osiągnięcie upragnionego punktu końcowego (rezultat, spełnienie, kulminacja). Skupienie się na „punkcie końcowym” dwóch lub więcej powiązanych czynników współpracujących w celu osiągnięcia spełnienia. 'Kainos" wg D. Sterna kojarzy się z odświeżeniem, odnową czegoś, co istniało już wcześniej. A więc Nowe Przymierze, nie oznacza wyrzucenie starego i zastąpienie czymś całkiem nowym, ale uzupełnienie, odnowienie starego.


Ja ich zlekceważyłem, przestałem się o nich troszczyć [w ST byłem ich mężem]

Kiedy przeczytamy ten fragment w Księdze Jeremiasza, zauważymy że są tutaj zawarte zupełnie dwie myśli. Dlaczego? 

Jak podaje D. Stern w "Żydowskim komentarzu do Nowego Testamentu"  Autor cytuje tuz Septuaginty, której tłumacze korzystali z innego tekstu hebrajskiego niż tekst dziś nam dostępny; musiało być tam napisane 'bachalti' (wzgardziłem nimi) zamiast 'ba'alti' (byłem ich małżonkiem lub panem) jak podaje nam znana wersja hebrajska.

Nasz 'Mesites'

"Jeden bowiem jest Bóg, jeden też pośrednik 'mesites' między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus;" 1 List do Tymoteusza 2:5

"Teraz zaś nasz kapłan o tyle znakomitszą otrzymał służbę, o ile jest pośrednikiem 'mesites' lepszego przymierza, które zostało oparte na lepszych obietnicach." List do Hebrajczyków 8:6


William Barclay dodaje: „Jak powiada autor Listu do Hebrajczyków, tylko Jezus może przeprowadzić nas z przygnębiającej aktualności do zadowalającej rzeczywistości. Dlatego nazywa Go pośrednikiem, 'mesites'. 'Mesites' pochodzi od 'mesos', co w tym wypadku znaczy na środku. 'Mesites' to ten, kto stoi między dwiema osobami i zbliża je do siebie. Hiob, zastanawiając się nad tym kto może przedłożyć jego sprawę Bogu, woła w beznadziejności: „Nie ma między nami 'mesites' (rozjemcy)”. Paweł nazywa Mojżesza 'mesites' (Gal 3,19), gdyż on był pośrednikiem, który przekazał ludziom zakon Boży. W Atenach istniała grupa ludzi – wszyscy będący obywatelami w wieku ponad sześćdziesięciu lat – których powoływano jako rozjemców, dążących do pojednania dwóch skłóconych ze sobą stron. W Rzymie byli 'arbitri'.

Sędzia formułował zasady prawa, zaś 'arbitri' starali się godzić różne aspekty sprawy: ich zadaniem było doprowadzenie sprawy pojednania do końca. Ponadto w prawie greckim 'mesite's był sponsorem, gwarantem, poręczycielem. Ręczył on za przyjaciela w czasie procesu sądowego, gwarantował spłacenie jego długów lub wypłacalność jego przedsiębiorstwa.


'Mesites' to człowiek gotowy do zapłacenia długów swego przyjaciela i naprawienia wyrządzonych przez niego szkód. 'Mesites' to człowiek jednający dwóch ludzi, dwie skłócone ze sobą strony. Jezus jest naszym doskonałym 'mesites', stoi On między nami a Bogiem.

Otwiera On drogę do rzeczywistości i do Boga i jest jedyną osobą, która może pojednać człowieka z Bogiem, przeprowadzić z cienia do rzeczywistości. Inaczej mówiąc, Jezus jest jedyną osobą, która może dać nam prawdziwe życie.

Rozdział 8: 5-7

"Służą oni obrazowi [przykładowi] i cieniowi tego, co jest niebiańskie; [służą w odbiciu i cieniu świątyni niebiańskiej] Bóg tak ostrzegł Mojżesza [polecił, Mojżesz otrzymał wyrocznię], gdy zamierzał dokończyć przybytek: Mówi bowiem – patrz [dopilnuj tego], abyś uczynił wszystko według wzoru, jaki ci pokazano na górze.  Ale teraz przyjął [objął, otrzymał w udziale] On o tyle ważniejszą [wspanialszą, przewyższającą] służbę, o ile lepszego przymierza jest pośrednikiem, które prawnie ustanowione [uprawomocnione Torą] jest na lepszych obietnicach [podstawie lepszych obietnic].  Bo gdyby to pierwsze było nienaganne [bez wad, nie dało podstaw do znajdowania wad], to nie szukano by miejsca na drugie."


„Uważaj, abyś uczynił wszystko według wzoru tego, co ci ukazano na górze.”
Księga Wyjścia 25:40


Słowo służyć w 8:2 i 8:5 ‘latreuousin’ nie oznacza niewolnika, ale sługę wysoko postawionego, królewskiego czy świątynnego. Kapłan w Namiocie Spotkania był sługą. Na czym polega ważniejsza służba Jezusa?

Kapłani za czasów Mojżesza i później służyli w odbiciu i w cieniu świątyni niebiańskiej. Teraz służba Jezusa jest w oryginale, w niebiańskiej świątyni Namiotu Spotkania. Jest lepsza, doskonalsza. O tym przeczytamy w następnym, dziewiątym rozdziale Listu do Hebrajczyków.

”Lecz Chrystus przyszedł jako arcykapłan przyszłych dóbr, wszedł przez większy i doskonalszy przybytek, nie uczyniony ręką, to jest nienależący do tego, co stworzone, ani przez krew kozłów i cieląt, ale przez swoją własną krew, wszedł raz na zawsze do świętego świętych, uzyskując wieczne odkupienie… Chrystus bowiem wszedł nie do uczynionego ręką świętego świętych, które byłoby odbiciem prawdziwego, lecz do samego nieba, aby teraz być obecnym w naszym imieniu przed obliczem Boga;” Hebrajczyków 9:11,12,24)

Pierwszy przybytek, Namiot Zgromadzenia był kopią oryginalnego przybytku w niebie, mowa o tym jest nie tylko w Biblii: Wj 25:9, 40; Obj. 11:19; 13:6; 15:5; ale także w pismach apokryficznych i innych dziełach należących do tradycji żydowskiej: 2 Barucha 4:5; Męczeństwo i wniebowstąpienie Izajasza 7:10; Mądrość 9:8; Starożytności Żydów Flawiusza Józefa Flawiusza 3:6:1

„I po tym zobaczyłem, a oto została otwarta świątynia [przybytek] namiotu świadectwa w niebie,” Objawienie 15:5

Ciekawe, że autor Listu do Hebrajczyków nigdy nie omawia ani świątyni Salomona, czy Heroda. Namiot Zgromadzenia nie był planem Mojżesza, ale... został objawiony, zaprojektowany przez samego Boga. „Uważaj, abyś uczynił wszystko według wzoru.” Ten niebiański Wzór nadal tam, z jakiegoś powodu jest, jaki ma i czy w ogóle ma fizyczny kształt, trudno powiedzieć, ale pewnego dnia przestanie istnieć. „I nie widziałem w nim świątyni [przybytku]; albowiem Pan, Bóg Wszechmogący jest jego świątynią, i Baranek.” Objawienie 21:22

Wzór przybytku jest w Niebie, jest lepszy, doskonalszy, a skoro niebiańska świątynia jest lepsza to i służba, ofiara, przymierze, obietnice są lepsze. Może to dla nas Europejczyków jest to dość zawiłe, zagmatwane rozważanie, ale dla Żydów wówczas miało i ma obecnie głęboki sens. Nie będąc Żydami, zwłaszcza tymi do których bezpośrednio adresowany był list, nie zrozumiemy w pełni głębokości i znaczenia tego fragmentu.

Trzeba podkreślić tu znaczenie użytego w tekście słowa ‘mesítēs’ - mediator, arbiter jest terminem prawnym oznaczającym arbitra gwarantujący wykonanie wszystkich warunków przewidzianych w umowie [obietnicy] Arbiter wysłuchuje stron sporu i rozstrzyga, która ma rację. Przyznaje ją jednej ze stron, czyli efektem jest wydanie przez wiążącego orzeczenia. Jezus jako arcykapłan stoi pomiędzy świętym Bogiem a grzeszną ludzkością, w roli pośrednika.

„Dlatego też jest pośrednikiem nowego przymierza, aby na skutek śmierci, która nastąpiła dla odkupienia przestępstw popełnionych za pierwszego przymierza, ci, którzy są powołani, wzięli obietnicę dziedzictwa wiecznego.”; „I do pośrednika nowego przymierza, Jezusa, i do krwi pokropienia, która przemawia potężniej od krwi Abla.”; „Bo jeden jest Bóg, jeden też pośrednik Boga i ludzi: człowiek Chrystus Jezus, Który dał siebie samego na okup za wszystkich, na świadectwo swoich czasów."  Hebr. 9:15, 12:24; 1 Tym. 2:5,6

"Gdyby bowiem to pierwsze było nienaganne [bez wad], to nie szukano by miejsca na drugie." Nasuwa się jeszcze pytanie: dlaczego pierwsze przymierze miało jakąś wadę? Było jak podają inne tłumaczenia, niedoskonałe, czy w jakiś sposób naganne,  gorsze. Czyżby doskonały Bóg zawarł niedoskonale, pełne wad przymierze? Wada i niedoskonałość starego przymierza tkwiła nie w przymierzu, ale w ludzie Izraela, który okazał się niewierny, bez wiary. O tym jest mowa w dziewiątym wierszu tego rozdziału.

Rozdział 8: 1-4

"Główną więc myślą tego [sumą, sednem sprawy], co jest mówione, jest to [stanowi prawda], że mamy takiego arcykapłana, który zasiadł po prawej stronie tronu Majestatu na niebiosach, Jako sługa świątyni [miejsca najświętszego] i prawdziwego przybytku [namiocie spotkania], który wzniósł Pan, a nie człowiek. Każdy bowiem arcykapłan ustanawiany jest do składania darów i ofiar. Dlatego też konieczne jest, aby i Ten miał co ofiarować. Jeśliby bowiem prawdziwie był na ziemi, nie byłby kapłanem, gdyż są tu już kapłani, którzy według Prawa [Tory] składają dary"


Mamy dalszy ciąg rozważań o ołtarzu, Ofierze i o Kapłanie. Pamiętamy, że list ten jest pisany do Żydów, dla których ofiara i ołtarz były w centrum liturgii. Autor odwołując się do ich zrozumienia czym jest ołtarz i ofiara, i jak jest to dla nich ważne, kieruje uwagę na Pana Jezusa, Arcykapłana, który sam siebie złożył na ołtarzu Golgoty jako ofiara Pojednania i zrobił to raz na zawsze.

Jakie my, nasi bliscy, sąsiedzi mamy skojarzenia związane z ołtarzem i ofiarą. Dla większości ludzi to są nic lub mało znaczące określenia. Dla bardziej religijnych ołtarz i ofiara kojarzy się z monstrancją, mesą ołtarzową i bogato zdobionym miejscem w kościele. Tym czasem autor Listu, wierzymy, że Duch Święty stara się odwrócić uwagę od materialnych ziemskich rzeczy, od liturgicznych ofiar i ołtarzy ku rzeczom duchowym, niebiańskim, ku osobie, żywej osobie Jezusa Chrystusa jako Arcykapłana, który zasiadł po prawicy Majestatu. I to właśnie autor Listu podkreśla w słowach; „Główną więc myślą tego, co jest mówione, jest to…”

Czytamy w Psalmie 110:1 i w kilku miejscach Listu do Hebrajczyków, że Jezus, złożywszy ofiarę, zasiadł po prawicy Boga. Psalm 110:1 jest często cytowany w Liście do Hebrajczyków i innych miejscach nowego Testamentu np. w Mateusza 22:43-45 „Powiedział im: Jak więc Dawid w Duchu nazywa Go Panem, mówiąc: Powiedział Pan mojemu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę Twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod Twoje stopy? Jeśli więc Dawid nazywa Go Panem, to jak jest Jego synem?”

Tron w Niebie nie jest miejscem fizycznym. Bóg jest duchem a Majestat jest miejscem duchowym umiejscowionym na niebiosach. „Po prawicy” jest to antropomorficzne określenie miejsca władzy i mocy (por. Hebr. 1:3,13; 8:1; 10:12-13; 12:2; Dzieje Apostolskie 2:33-35).


„Powiedział JHWH do mego Pana: Usiądź po mojej prawicy, aż położę twoich wrogów jako podnóżek pod twoje stopy. Laskę twojej mocy pośle PAN z Syjonu, mówiąc: Panuj pośród twoich wrogów. Twój lud będzie ochoczy w dniu twej potęgi, w ozdobie świętości i z łona jutrzenki; twoja jest rosa młodości. PAN przysiągł i nie będzie żałował: Ty jesteś kapłanem na wieki według porządku Melchizedeka. Pan po twojej prawicy zetrze królów w dniu swego gniewu. Będzie sądził narody i trupami napełni wszystko; roztrzaska głowy panujące nad wieloma ziemiami. Ze strumienia będzie pił po drodze, dlatego podniesie głowę.” Psalm 110:1-7

"W tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez swego Syna, którego ustanowił dziedzicem wszystkiego, przez którego też stworzył światy; Który, będąc blaskiem jego chwały i wyrazem jego istoty i podtrzymując wszystko słowem swojej mocy, dokonawszy oczyszczenia z naszych grzechów przez samego siebie, zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach;" Hebr. 1:1-3

David Stern „Prawica Boża” to nie tyle konkretne miejsce, ale zaszczytny status Mesjasza wywyższonego do bliskości z Bogiem jako kohen gadol, wstawiający się za tymi, którzy pokładają w Nim ufność. Majestat Ha-G’dula, po prawicy Ba-M’romim, światłość Sz’chiny, te hebrajskie słowa, oznaczają Boga i jego niebiańskie duchowe środowisko.

” Dlatego też, może całkowicie zbawić tych, którzy przez Niego przystępują do Boga; bo zawsze żyje, aby wstawiać się za nimi. Takiego właśnie przystało nam mieć arcykapłana, który stał się święty, niewinny, nieskalany, odłączony od grzeszników i wywyższony ponad niebiosa, Nie ma On potrzeby codziennie, jak inni arcykapłani, najpierw składać ofiary za własne grzechy, a potem za lud; uczynił to bowiem raz na zawsze, gdy ofiarował samego siebie.” Hebr. 7 25-27

Termin „niebiosa” podobnie jak w ST, występuje w liczbie mnogiej. Jest liczbą mnogą, ponieważ odnosi się do kilku poziomów 1. atmosfera nad ziemią, w której latają ptaki i tworzą się chmury 2. niebo gwiaździste, kraina świateł niebieskich, słońca, księżyca, gwiazd i planet 3. osobowa obecność Boga i sfera anielska. Rabini często debatowali, czy istnieją trzy niebiosa (por. 2 Kor. 12:2), czy siedem niebios (tak podają źródła rabiniczne z I wieku). Tę koncepcję kilku poziomów można zobaczyć w:

„Oto do PANA, twego Boga, należą niebiosa, niebiosa niebios, ziemia i wszystko, co jest na niej.” Księga Powtórzonego Prawa 10:14; „Czyż naprawdę jednak Bóg zamieszka na ziemi? Oto niebiosa i niebiosa niebios nie mogą cię ogarnąć, a cóż dopiero ten dom, który zbudowałem?” 1Królewska 8:27; oraz Ps. 68:33; 148:4; „Mając więc wielkiego najwyższego kapłana, który przeszedł przez niebiosa, Jezusa, Syna Bożego, trzymajmy się naszego wyznania.” Hebr. 4:14

Musimy powtórzyć i podkreślić, że w pierwszym kościele upamiętnienie ostatniej wieczerzy, w żaden sposób nie było wciąż na nowo, codziennie  powtarzającą się ofiara Chrystusa, jaką dziś mamy w eucharystii. Dzieło Chrystusa zostało dokończone. To wtedy zupełnie inaczej wyglądało, a już na pewno chrześcijańskie środowiska żydowskie nie ustanowiły ani dogmatu o eucharystii, ani całej towarzyszącej temu skomplikowanej i tajemniczej liturgii. Samo zrozumienie eucharystii jako przeistoczenie czyli transsubstancjacja (łac. transsubstantiatio) zostało wprowadzone podczas Soboru Laterańskiego IV w 1215 roku.

Obecnie Chrystus jest realnie po prawej stronie tronu Majestatu na niebiosach, złożył ofiarę raz na zawsze i nie ma potrzeby, ściągać Go na ziemię i trzymać w tabernakulum czy monstrancji. Nie ma też potrzeby by ziemscy kapłani składali,  codziennie ofiary i to z Chrystusa… Takie jest na tu i teraz przesłanie tej części Listu do Hebrajczyków.

Jezus jest „sługą prawdziwego przybytku” Mamy tutaj odniesienie do idealnego przybytku, którego wzór jest w niebie, ten wzór został objawiony Mojżeszowi na górze Synaj, a zbudowany w okresie wędrówki po pustyni Namiot Zgromadzenia był jedynie kopią, obrazem i cieniem.

„Lecz Chrystus przyszedł jako arcykapłan przyszłych dóbr, wszedł przez większy i doskonalszy przybytek, nie uczyniony ręką, to jest nienależący do tego, co stworzone; […] Chrystus bowiem wszedł nie do uczynionego ręką świętego świętych, które byłoby odbiciem prawdziwego, lecz do samego nieba, aby teraz być obecnym w naszym imieniu przed obliczem Boga;” Hebrajczyków 9:11,24