Obwiniając ich [udzielając nagany] bowiem mówi: Oto nadchodzą dni, mówi Pan, gdy zawrę [uskutecznię] ostateczne z domem Izraela i z domem Judy nowe przymierze, Nie według przymierza, które uczyniłem z ich ojcami, w dniu kiedy ująłem ich za rękę, aby wyprowadzić ich z ziemi egipskiej; gdyż oni nie wytrwali [w ST złamali je] w moim przymierzu i ja ich zlekceważyłem [przestałem się o nich troszczyć], [w ST byłem ich mężem], mówi Pan.
W tym rozdziale, zgodnie z hebrajską retoryką jest ukryte sedno, tego co autor chciał przekazać współczesnym i teraźniejszym Żydom. Dlatego jest potrzeba by się bliżej przyjrzeć temu fragmentowi i greckim słowom tutaj użytym. Mamy tutaj zacytowany obszerny fragment z Księgi Jeremiasza 31: 31-13. Żydzi doskonale znali treść i historyczny kontekst tej księgi i my też, by go zrozumieć powinniśmy przeczytać Księgę Jeremiasza. Na początek kilka wierszy z początku 31 rozdziału:
„W tym czasie, mówi PAN, będę Bogiem wszystkich rodów Izraela, a one będą moim ludem. Tak mówi PAN: Lud, który ocalał od miecza, znalazł łaskę na pustyni, gdy kroczyłem przed nim, aby dać odpoczynek Izraelowi. Powiedz: Dawno PAN mi się ukazał, mówiąc: Owszem, umiłowałem cię wieczną miłością, dlatego przyciągam cię swoim miłosierdziem. Odbuduję cię znowu i będziesz odbudowana, dziewico Izraela! Znowu przyozdobisz się w swe bębenki i wystąpisz wśród tańców pełnych wesela.” 31:1-4
gr. Diathēkēs Co oznacza słowo przymierze?
Przymierze jest zawierane pomiędzy dwiema stronami, (w potocznym, codziennym znaczeniu [znaleziono niezliczoną ilość razy w papirusach] testament), oświadczenie woli. Wg słownika Abramowiczówny ‘diathēkēn’ znaczy: rozrządzenie mieniem, testament lub umowa, układ, przymierze. Popowski dodaje tu jeszcze rozłożenie, rozporządzenie [czymś] Słownik Liddella: Rozrządzenie majątkiem na podstawie testamentu. Mistyczny depozyt na rzecz dobra wspólnego. Wyrocznia na oczach świadków, przepis został zdeponowany w akcie świątynnym, dyspozycja
W języku hebrajskim mamy słowo Berith, co oznacza: Przymierze,
traktat, sojusz, umowa, konfederacja, konstytucja, przymierze małżeńskie. W Starym Przymierzu, w kulturze semickiej przymierze to
jedno z najważniejszych słów i czynności. Dotyczy to przymierza między ludźmi i
między Bogiem a człowiekiem. Słowo przymierze w ST występuje 284 razy.
Przy tej okazji chciałbym wyjaśnić dlaczego w niektórych współczesnych przekładach Biblii słowo testament np. Nowy Testament, zostały zamienione na przymierze np. Nowe Przymierze. Ponieważ użyte w oryginale słowo ‘diathēkēs’, można tłumaczyć jako testament lub przymierze. Wydaje się, że przymierze lepiej oddaje sens tego co mamy zapisane w dwóch częściach Biblii.
„To bowiem jest moja krew nowego testamentu ‘diathēkēs’, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.” Ewangelia Mateusza 26:28)
„On też uczynił nas zdolnymi sługami nowego testamentu ‘diathēkēs’, nie litery, ale Ducha; litera bowiem zabija, Duch zaś ożywia.” 2 list do Koryntian 3:6
„I dlatego jest pośrednikiem nowego testamentu ‘diathēkēs’, ażeby przez śmierć poniesioną dla odkupienia występków, popełnionych za pierwszego testamentu ‘diathēkēs’, ci, którzy zostali powołani, otrzymali obietnicę wiecznego dziedzictwa. Gdzie bowiem jest testament ‘diathēkēs’ , tam musi nastąpić śmierć tego, który go sporządził. Testament ‘diathēkēs’ przecież nabiera mocy po śmierci, gdyż nie jest ważny, dopóki żyje ten, kto sporządził testament. Dlatego i pierwszy testament (-) nie był zapoczątkowany bez krwi.” Hebrajczyków 9: 15-18
Cytując spory fragment ze starego przymierza, autor listu nie poklepuje Hebrajczyków po plecach, jest fajnie, Bóg was kocha, ma dla was nowe przymierze, wszystko będzie OK. Raczej tymi słowami autor, udziela im nagany, obwinia. O co? A o to, że wzgardzili przymierzem i byli niewierni. To oni byli powodem, że stare przymierze okazało się niedoskonałe. Więc była potrzeba ustanowienia nowego przymierza.
"I wzgardzili jego nakazami i przymierzem, które zawarł z ich ojcami, oraz jego świadectwami, którymi świadczył przeciwko nim, i chodzili za marnościami, stali się próżni i naśladowali pogan, którzy ich otaczali, co do których PAN im rozkazał, aby nie czynili tak jak oni. " Księga Królewska 17:15)
Nowe… zastąpi stare, unieważni
czy może odświeży to co stare, zostanie dokonana renowacja? …
Użyte tutaj słowo 'kainós' – właściwie określa nową jakość (innowacja), świeża w rozwoju lub możliwościach – ponieważ „nie znaleziono wcześniej czegoś dokładnie takiego”, oznacza też osiągnięcie upragnionego punktu końcowego (rezultat, spełnienie, kulminacja). Skupienie się na „punkcie końcowym” dwóch lub więcej powiązanych czynników współpracujących w celu osiągnięcia spełnienia. 'Kainos" wg D. Sterna kojarzy się z odświeżeniem, odnową czegoś, co istniało już wcześniej. A więc Nowe Przymierze, nie oznacza wyrzucenie starego i zastąpienie czymś całkiem nowym, ale uzupełnienie, odnowienie starego.
Ja ich zlekceważyłem, przestałem się o nich troszczyć [w ST byłem ich mężem]
Kiedy przeczytamy ten fragment w Księdze Jeremiasza, zauważymy że są tutaj zawarte zupełnie dwie myśli. Dlaczego?
Jak podaje D. Stern w "Żydowskim komentarzu do Nowego Testamentu" Autor cytuje tuz Septuaginty, której tłumacze korzystali z innego tekstu hebrajskiego niż tekst dziś nam dostępny; musiało być tam napisane 'bachalti' (wzgardziłem nimi) zamiast 'ba'alti' (byłem ich małżonkiem lub panem) jak podaje nam znana wersja hebrajska.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz